Tante Nino verwelkomt de hele wereld op het Noordereiland

02-09-2019 Portret

Haar galerie is een ontmoetingsplaats voor lokale en internationale cultuur

Toen de Georgische Nino Purtskhvanidze in 1996 de filmmaker Pieter Jan Smit tegen het lijf liep in Georgië, verwachtte ze niet dat ze twee jaar later samen zouden wonen in Rotterdam. Sterker nog, Nederland was haar vreemd. Haar hang naar een nieuw avontuur typeert Nino, net als de wil om de wereld te leren kennen. Ze woont al veertien jaar op het Rotterdamse Noordereiland, maar haalt de wereld naar zich toe met Tante Nino: galerie en plek voor performance en gesprek.

Nieuw op het Noordereiland

Toeval bracht Nino en Pieter Jan samen in de Georgische hoofdstad Tbilisi waar Nino, van huis uit architect, een huis bouwde en Pieter Jan verbleef tijdens zijn reis door het land. Maar Nino gelooft niet in toeval. “‘Ik dacht dat hij Russisch was, want dat sprak hij vloeiend. Maar hij kwam uit ‘Holland’. Ik zocht ernaar in de grote Sovjet atlas, maar vond het niet” vertelt Nino lachend. Toen ze vernam dat het om Nederland ging, verdiepte ze zich in het land van de man op wie ze al snel verliefd werd. Hij wist op zijn beurt alles van Georgië. “Na drie dagen kende hij het hele Georgische alfabet al! Hij deed zijn best om mij het hof te maken en dat lukte, na een week was ik om.” Twee jaar lang hadden ze nauwelijks contact, want er was nog geen internet en ‘één minuut bellen was duurder dan brood!’ zegt Nino. In 1998 verhuisde ze naar Rotterdam. Hoewel het fantastisch was om samen met haar geliefde te wonen, miste Nino de bergen van haar thuisland in de eerste jaren ontzettend. In fietsen vond ze haar uitlaatklep. Nino: “Ik ben een echte fietser en fietste door de hele stad. Zo ontdekte ik dit huis aan de Prins Hendrikkade op het Noordereiland. We wonen hier sinds 2005.” Vooral voor Pieter Jan was het een droom die uitkwam, hij wilde altijd al aan de rivier wonen.

De Galerie van Tante Nino op het Noordereiland

Kunstgalerie, Khachapuri Kino Club en zoveel meer

In 2011 richtten Nino en Pieter Jan Tante Nino op, een culturele hotspot voor de buurt, de stad en eigenlijk voor iedereen die er deel van uit wil maken. De eerste locatie van de galerie, eveneens aan de Prins Hendrikkade, moest wijken voor woonblok Hof aan de Hef. Aan de Van der Takstraat kregen ze hun nieuwe locatie. Nino: “Het idee voor deze plek is een logisch gevolg van wat wij doen en waar we van houden. Pieter Jan is filmmaker, ik fotografeerde en we houden allebei van lekker eten, koken en het ontvangen van mensen.” Pieter Jan vult aan: “Zo ontstond ook ons idee voor de Khachapuri Kino Club, een maandelijkse filmavond waarbij de producent of regisseur van de film vaak ook aanwezig is om erover te praten. Dit alles onder het genot van een Georgisch diner.” “En Georgische wijn!” roept Nino er achteraan, want de wijn is een belangrijk ingrediënt van de avond, het maakt de tongen los.

Wijn is een belangrijk ingrediënt van de Khachapuri Kino Club, het maakt de tongen los

Pieter Jan: “We tafelen samen en voeren gesprekken waarbij iedereen betrokken is.” Niet alleen qua eten, maar ook qua onderwerpen is het soms zware kost, met vragen als ‘Wat is je ultieme levensdoel?’ Pieter Jan: “Met de avond streven we vooral naar gezelligheid en saamhorigheid.” De opvallende naam dankt het evenement aan een typisch Georgisch gerecht, Khachapuri. Het is een pannenkoek gevuld met zachte kaas, uiteraard ook te proeven op de avond zelf.

Nino met het project waar ze het meest trots op is: Castellers, het bouwen van menselijke torens.

Sociaal ondernemen: cultuur maken doe je samen

Van buurtbewoners tot buitenlandse kunstenaars: iedereen is welkom bij Tante Nino. Met haar programmering van muziek, beeldende kunst, eten en gesprekken wil Nino, als sociaal ondernemer, haar gasten nieuwe ervaringen voorschotelen. Ze biedt kunstenaars een nieuw publiek, ze biedt (buurt)bewoners een andere kijk op kunst, ze zorgt dat erover gepraat wordt. Soms staan musici de ene avond in de Doelen en de volgende avond in de intieme huiskamersetting van Tante Nino te spelen. Het meest trots is Nino op project Castellers, waarvoor ze 150 Catalanen uitnodigde op het Noordereiland om hun traditionele ‘castells’ – menselijke torens – te bouwen samen met wijk- en stadsbewoners. Het resulteerde niet alleen in een indrukwekkend evenement (met menselijke torens van wel acht verdiepingen!), maar bracht ook een grote mate van saamhorigheid. Nino: “Aan alle eilanders vroeg ik of ze gratis een slaapplek hadden voor twee tot drie dagen. Dat lukte! Alle 150 Catalanen logeerden op het Noordereiland.” Ze spreekt met trots en weemoed over het project.

Tante Nino biedt kunstenaars een nieuw publiek en (buurt)bewoners een nieuwe kijk op kunst

Het liefst organiseert ze meer van deze evenementen, met als ultieme droom een circus op het uiterste puntje van het eiland. Nino: “We hebben het geprobeerd te realiseren, maar tot mijn grote spijt is het niet mogelijk op die locatie. De punt van het Noordereiland, die richting de Erasmusbrug wijst, is geen erkende evenementenplek.” Het stel is en blijft ambitieus en zou graag meer doen en laten zien, met hulp of ondersteuning van gemeentelijke partijen. Nino: “Wat wij hier doen wordt mede mogelijk gemaakt door de gemeente Rotterdam, daar ben ik dankbaar voor. Dit is mijn levenswerk en ik doe dit met volledige toewijding, maar het kost veel tijd en energie dus ben ik erg blij met de financiële steun die we krijgen. Momenteel werken we hard aan de voorstelling Saudade, een voorstelling die met acrobatiek, muziek en dans vertelt over het gevoel van verlies en verlangen naar je familie, geliefden en de plek waar je opgroeide. Elke migrant kent dit gevoel.” Een belangrijk doel van Nino is om meer mensen de brug over te krijgen, want niet alleen het centrum van de stad, maar ook plekken als het Noordereiland verdienen mooie events en festivals, vindt het stel. Pieter Jan: De helft van alle Rotterdammers woont op Zuid, niet in het centrum.” Nino vult aan: “Wij hebben geen Noord en geen Zuid. Wij zijn net zo snel op de Afrikaandermarkt als op de markt aan de Binnenrotte.”

Wonen als een schipper op het Noordereiland

Het stel woont nergens liever dan op het Noordereiland. Het uitzicht op de Koninginnebrug en de Hef (Koningshavenbrug) is er fantastisch. Pieter Jan: “De lucht is hier altijd anders, de kleur ervan verandert steeds.” Het huis is ingericht op het zicht, met een eettafel aan het raam. Nino: “Als ik wakker word dan zie ik de hemel boven me en meeuwen zo dik als kalkoenen!” Na veertien jaar zijn Nino en Pieter Jan iconen op het eiland, ze kennen vrijwel iedereen. Nino: “De oude eilanders moeten vaak even wennen aan nieuwkomers, maar ik ben inmiddels geen nieuwkomer meer. De laatste jaren kwamen er wel wat nieuwe bewoners, vooral jonge gezinnen.” Willen die goed integreren op het Noordereiland, dan lezen ze toch minstens de Eilandkrant én zijn ze lid van de Eiland-app. Pieter Jan: “We hebben een WhatsApp-groep waar zo’n duizend eilanders lid van zijn. Het is best een hechte community, een beetje dorps eigenlijk. Dat vind ik aantrekkelijk aan deze plek, net als de mix van mensen. Er wonen hier mensen die het breed hebben, mensen die het goed hebben en mensen die er hard voor moeten werken. Je kunt die mix ook zien: op de Maaskade zijn de huizen duurder, want daar heb je zicht op het centrum van de stad. De reden hiervoor ligt in het verleden. De vroegere reders huisden aan de Maaskade, de schippers woonden op de Prins Hendrikkade en veel matrozen en stokers woonden in de staatjes ertussen.”

Het uitzicht van Nino en Pieter Jan op De Hef

Nieuwe eilandbewoners kunnen eigenlijk niet om Tante Nino heen. Ze aarzelt niet om mensen aan te spreken en nodigt iedereen persoonlijk uit om te komen kijken en contact te maken. “Eens in de maand is er een inloopmiddag waarbij we thee drinken en kennismaken met de buurt. Hier spraken veel eilanders elkaar voor het eerst.” Tante Nino is niet alleen maar een plek voor kunst en cultuur, maar ook een plek waar vertrouwen groeit en bloeit onder de liefde van het duo dat er aan het roer staat.

Programmering en agenda Tante Nino

Naast de maandelijkse Khachapuri Kino Club, inloopmiddag en wisselende exposities, organiseert Tante Nino tien keer per jaar een kamermuziekconcert en diverse festivals. Voor het actuele programma kijk je op de website.