In de Stampioenstraat bouwen bewoners samen aan de buurt
Zeven huishoudens bouwen letterlijk en figuurlijk hun toekomst in Feijenoord
In de Stampioenstraat in Feijenoord wordt sinds maart 2021 gebouwd aan een nieuw project. Een bouwproject waarvan de bewoners zelf de opdrachtgever zijn. Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) heet dat. Zeven huishoudens willen hier letterlijk en figuurlijk hun toekomst bouwen en kochten grond van gemeente Rotterdam. Ze bouwen nieuwe woningen in een gebied dat wordt gedomineerd door sociale- en vrije sector huurwoningen. De komst van nieuwe huizen – vijf eengezinswoningen en twee gestapelde appartementen – en van de nieuwe bewoners werd in eerste instantie niet toegejuicht door de buurt. Maar dat verandert nu, ziet Sarah Thiel. Ze voegde zich samen met haar vriend als laatste bij de groep en vertelt erover.
Stampioenstraat ‘Under Construction’
Stampioenstraat met uitzicht op De Hef en het centrum
Samen bouwen in Feijenoord
Een CPO-project heeft heel wat voeten in de aarde. Dat weet Sarah Thiel als geen ander, want als projectleider bij Urbannerdam begeleidt ze de (groepen) mensen die samen de opdrachtgever zijn voor de bouw van woningen op eigen grond. “In maart 2020 stapten wij in, want er was een deelnemer afgehaakt. Hij was er klaar mee. De aanloop was lang en intensief, hij had er geen energie meer voor. Zijn plek werd vrijgegeven, geïnteresseerden konden reageren en wij waren uiteindelijk de enigen die er écht voor wilden gaan.”
Doordat Sarah en haar vriend Jan-Roelof er later bij kwamen, hadden ze minder te kiezen: de contouren van het project waren al uitgedacht. Een positief punt eraan was dat ze de lange en ietwat frustrerende voorbereidingsfase van de Stampioenstraat niet hoefden mee te maken. Het initiatief tot dit project startte namelijk al in 2018. De gemeente stelde een kavelpaspoort op en schreef een open tender voor particulieren uit. Tom Bokkers, de architect van het project en zelf straks ook bewoner, sprokkelde samen met Urbannerdam een groep geïnteresseerden bij elkaar. Sarah: “Iedereen uit onze groep is er vanaf het begin bij, behalve wij. Dat zegt iets over de volhardendheid van deze mensen.”
Sarah in haar toekomstige voordeur aan de Stampioenstraat
De buurt: van bezwaar naar bezinning en balans
De eerste stap in het traject was de realisatie van een nieuw bestemmingsplan voor de grond, die tot dan toe door de buurt werd gebruikt als speelterrein. Sarah: “Veel omwonenden waren hiervan geen voorstander, en geef ze eens ongelijk. Hun speelterrein verdwijnt en er komen grote koopwoningen voor in plaats. In de buurt heerste een grote angst voor veranderingen, daarom was er best een lange bezwaarprocedure.” Het project liep daardoor vertraging op en de flink gestegen grondprijs die dit tot gevolg had, kwam als een nare verrassing voor de groep. Toen dit conflict met de gemeente was opgelost, bleek de gekozen aannemer toch te duur en moesten ze op zoek naar een ander.
“Toen wij ons bij de groep voegden, waren deze kwesties net allemaal achter de rug. Er was dus eigenlijk een herstart en die bracht nieuwe energie en een optimistische stemming met zich mee. Jammer was alleen dat we in de fase, vanwege corona, als groep niet bij elkaar mochten komen. De eerste kennismakingen vonden online plaats, maar zodra het mocht hebben we met de hele groep een biertje gedronken in de tuin bij Urbannerdam.”
De mensen die eerst bezwaar maakten, gunden het ons nu om hier te wonen
Wat óók ten gunste keerde, was de houding van de buurt. Bij de start bouw waren alle bewoners aanwezig. Sarah: Ook veel ‘buren’ kwamen kijken. Juist ook de mensen die eerder bezwaar maakten. Zij hadden zich verzoend met de ontwikkeling en met onze komst naar de buurt, omdat ze zagen dat we alles zelf deden. Ze weten hoe moeilijk het is om nu woonruimte te vinden en ze gunden het ons, in plaats van een commerciële ontwikkeling op deze plek.” Die draai in de opinie van directe omwonenden vindt Sarah fijn en maakt dat ze nog meer uitkijkt naar wonen in haar nieuwe huis, buurt én stad. “Ik woonde lang in Rotterdam, maar ben op den duur bij mijn vriend in Den Haag ingetrokken. We wilden al graag terug en dit project bood ons de kans. Ik vind het super fijn dat ik door dit traject al weet wie mijn buren zijn en dat ik ze bijvoorbeeld kan vragen om op de kat te passen.”
Verschillende woningen voor verschillende mensen
Waar de rest van de groep bij de start kon kiezen voor de plek van hun woning, stond die bij Sarah al vast. “Net als de gevelindeling, want die was al besproken met welstand.” Bij een CPO-project beslis je in de beginfase veel samen, zoals de breedte, diepte en hoogte van de woningen en de baksteensoort, welke aannemer het gaat doen en het kostenniveau. Sarah: “Als niemand veel te besteden heeft, dan kies je niet voor aluminium kozijnen. Wij kozen daar wel voor, maar bezuinigden op het soort warmtepomp: wij kozen voor een luchtwarmtepomp in plaats van een grondwarmtepomp.” Een aantal zaken zijn dus voor iedereen hetzelfde, maar verder zit er enorm veel diversiteit in de woningen, zegt Sarah. “Er is er niet één hetzelfde. Het ontwerp van onze woning is vrij open van opzet, dus we konden nog best wat aan de plattegrond aanpassen.” Net als de woningen, is de groep divers in samenstelling, van jong tot ouder en stellen tot gezinnen.
Een andere blik op zelfbouw
Sarah’s betrokkenheid als bewoner geeft haar een andere kijk op CPO-trajecten. “Wanneer ik een project tijdens mijn werk begeleid, adviseer ik zo neutraal mogelijk. Nu ik er als bewoner onderdeel van ben, merk ik wat het emotioneel allemaal met je doet. Het gaat om jouw woning, jouw geld en jouw leven. Dat inzicht is nuttig. Ik zal mijn werk niet anders aanpakken hierdoor, maar ik kan me wel beter inleven en kan nu denk ik meer compassie voelen in soortgelijke situaties.” De grote betrokkenheid en eigenheid die kenmerkend zijn voor CPO-projecten, vindt Sarah waardevol. “Helaas drogen de mogelijkheden voor zelfbouw op. Het werd populair tijdens de crisis, toen ontwikkelaars het niet aandurfden. Maar zij staan te springen om locaties. Dat spanningsveld is jammer. Ik hoop dat gemeenten ruimte blijven reserveren om kansen te bieden aan particulieren.”
In plaats van surprises hebben we in december een maquette van ons huis gemaakt
Sarah en Jan-Roelof grepen hún kans in ieder geval met beide handen aan en markeerden het voorjaar van 2022 als het moment voor de verhuizing. Sarah: “Of we al met de inrichting bezig zijn? Jazeker! We hebben thuis een volledige maquette staan. Jan-Roelof is grafisch ontwerper, dus hij maakte uitgebreide renders van alle woonruimten.” Het is waarschijnlijk een logisch gevolg van een dergelijk duo – architect en ontwerper – in coronatijd en tijdens een zelfbouwproject. Sarah, lachend: “In december 2020 vierden we geen Sinterklaas en maakten we dus geen surprises. In plaats daarvan hebben we toen maar een maquette van ons huis gemaakt.”
Entrepotgebied met de haven, winkels en horeca
Voormalige directiegebouw van cementfabriek Van Waning wordt horeca
Er is steeds meer te beleven in de buurt
Sarah en Jan-Roelof treffen een buurt in ontwikkeling. De Stampioenstraat ligt in Feijenoord waar heel wat gebeurt: van 800 nieuwe woningen op de Kop van Feijenoord tot woontoren De Piek in de Piekstraat, kluswoningen van De Nijverhoek, klimaatadaptieve Havenlofts in de Nassauhaven en de aanstaande opening van Villa Van Waning. Hiernaast is de locatie perfect, met Entrepot, Kop van Zuid, Katendrecht en het centrum in de buurt.
Raak jij geïnspireerd door dit verhaal en de buurt of zou je ook graag zelf aan de slag gaan? Lees hier meer over Zelfbouw en over Bouwen aan (en in) Rotterdam.
