Pioniers gezocht voor de eerste ‘tiny village’ in Rotterdam Zuidwijk
Kjeld en Jennifer vertellen over de voordelen van deze zelfvoorzienende gemeenschap voor Rotterdam
In een tijd waarin hoogbouw en grootse ontwikkelingen welig tieren in de stad, mogen we de kleintjes niet vergeten. Dat er aan klein wonen een steeds grotere behoefte is, merken ook Kjeld Postma en Jennifer Olivieira. Van idealistische jongeren tot ontspullende ouderen: velen lieten al van zich horen. Kjeld en Jennifer werken daarom aan de realisatie van de eerste tiny village in Rotterdam. Het doel? Binnen een jaar een hechte gemeenschap realiseren, met zelfvoorzienende, verplaatsbare tiny houses waarvan elke centimeter slim wordt benut. Een locatiestudie leidde naar de ideale plek: Keyenburg in Zuidwijk. Vanaf vandaag (11 september 2020) is precies te lezen aan welke voorwaarden bewoners en hun huisjes moeten voldoen om kans te maken op een plek.
Kjeld Postma, gemeente Rotterdam
Jennifer Olivieira, gemeente Rotterdam
Rotterdam let ook op de kleintjes
De vraag naar een plek in de stad voor tiny houses groeide de laatste jaren, terwijl de ruimte voor experimenteel wonen afnam. De zoektocht naar een antwoord bracht Kjeld en Jennifer bij andere gemeenten die ruimte reserveerden voor experimenteel wonen. Kjeld: “We bezochten onder andere Midden-Delfland en Den Bosch en spraken met de verantwoordelijke projectleiders. Erg leuk en leerzaam, maar tot op heden zijn we geen project tegengekomen dat alle fasen zo expliciet doorloopt als dat wij dat nu doen.” Rotterdam pakt het grondig en gedegen aan, want juist dit soort projecten – experimenten met nieuwe woonvormen – zijn belangrijk vanuit een maatschappelijk oogpunt. Jennifer: “Ze vormen tegelijkertijd een uitdaging om binnen de gestelde gemeentelijke kaders te bewegen.” Dit project realiseren betekent een zoektocht naar uitzonderingen op regels. Dat is nodig als je als gemeente wilt innoveren, vinden Kjeld en Jennifer. Juist die vooruitstrevendheid typeert Rotterdam, de stad die de eerste waterkavels uitgaf in de Nassauhaven. Nu wordt er gezocht naar toekomstige bewoners met eenzelfde houding.
Dit wordt de komende tien jaar dé locatie voor tiny houses in Rotterdam
Veel geïnteresseerden staan te trappelen om in Rotterdam hun tiny house op te tuigen. Al in 2017 werd er in Rotterdam de motie ‘Op de kleintjes letten’ ingediend. Hierbij onderzochten bewoners en ondernemers de mogelijkheden voor een tiny house-locatie. Vervolgens werd er in 2018 nog een motie aangenomen, ‘Klein wonen, groots leven’. Dit werd opgepikt door het AD en het regende vervolgens reacties: waar in Rotterdam kwam er een plek voor tiny houses? Wanneer? Hoe konden mensen aanspraak maken op die plek? Kjeld voerde in die tijd een locatie-studie uit. “We hadden nog geen antwoorden op deze vragen, ik zat midden in mijn onderzoek. Dat leidde naar Keyenburg, een moestuinencomplex met veel leegstand. Het zou openbaar groen worden en bleek de perfecte plek, vanwege de ruimte en het vele groen.” De idyllische, lege vlakte laat je dromen over de vele mogelijkheden voor de toekomstige zelfvoorzienende gemeenschap. Op deze plek hoor je alleen vogels, terwijl je er het OV, scholen en winkels om de hoek hebt. Kjeld: “Dit wordt de komende tien jaar dé locatie voor tiny houses in Rotterdam.”
Waarom tiny houses in Rotterdam?
De gedachte van wethouder Bas Kurvers achter dit project is dat er, binnen de grote bouwopgave die er in Rotterdam ligt, voor iedereen ruimte gemaakt moet worden, vertelt Kjeld. “Dit initiatief richt zich op de toekomst. Het is een erkenning van de maatschappelijke behoefte aan dit soort nieuwe, innovatieve woonvormen.” Rotterdam biedt letterlijke en figuurlijke ruimte om deze mogelijkheden te verkennen. Het project past bovendien bij de diversiteit die de stad nastreeft in het aanbod. “Er zijn veel ruimteclaims in Rotterdam en hoewel tiny houses klein van stuk zijn, nemen ze best veel ruimte in. Ze concurreren daarom met andere bouwopgaven, zoals voor wonen, werken en maatschappelijke voorzieningen. Dat maakt deze plek des te interessanter. Ideaal aan Keyenburg is dat de huisjes er midden in een park staan. Het is een plek waar nooit permanente bebouwing zal komen. Bewoners leven hier straks in harmonie met de omgeving. Over tien jaar wordt het plot teruggegeven aan de natuur, van een mogelijk commerciële exploitatie is hier dus geen sprake.” Het project is een eerste belangrijke stap naar nog meer diversiteit en toegankelijkheid in het woningaanbod van de stad.
Veel animo voor alternatief wonen
De vele spontane aanmeldingen maken duidelijk hoeveel animo er is voor alternatief wonen in de stad. Zowel een jongere doelgroep die bewuster wil leven als ouderen die willen ‘ontspullen’ zijn geïnteresseerd in het project, merken Kjeld en Jennifer. Sommigen hebben al eerder een tiny house gebouwd en brengen dus veel kennis mee. Hoeveel huisjes mogen er straks in het park staan? Jennifer: “We geven het plot uit als één kavel. De community moet het onderling verdelen en kan beslissen of er vijf, tien of vijftien huisjes komen te staan.” Het collectief is een belangrijk uitgangspunt van het plan, maar die gemeenschap is er niet zomaar. Kjeld: “We stellen nu de selectievoorwaarden en contracten op en denken erover na hoe we mensen verantwoordelijk maken voor deze plek. We dagen de groep uit om het maximale uit hun ontwerp te halen, samen.”
De grootste uitdaging is vermoedelijk om het geheel zelfvoorzienend te maken. Er zijn geen nutsvoorzieningen beschikbaar en samen moeten bewoners energie opwekken en een waterfilteringsysteem aanleggen. Je hebt elkaar nodig en dat moet van meet af aan duidelijk zijn, vinden Kjeld en Jennifer. ‘Natuurlijk houden wij altijd vinger aan de pols,’ vult Jennifer aan. “Aan de hand van het kavelpaspoort wil de gemeente meedenken met toekomstige bewoners en met hen onderzoeken op welke wijze er optimaal gebruik gemaakt kan worden van de ruimte en middelen.” De gemeente stuurt zo min mogelijk, maar streeft wel naar een maximaal zelfvoorzienend project. Inmiddels is online te lezen aan welke wensen en eisen – op het gebied van veiligheid, functionaliteit en vormgeving – een klein bouwwerk moet voldoen. Zo is de woning niet verankerd, maximaal 50 m2, heeft het geen schreeuwerige kleuren en is het bij voorkeur gebouwd met natuurlijke materialen. De uiteindelijke selectie gebeurt op basis van een puntentelling.
It takes a village to…make a village
Als alles naar behoren verloopt dan staan er in de zomer van 2021 verschillende tiny houses in deze uitloper van het Zuiderpark. Kjeld: “Het selectiedocument staat vanaf vandaag (11 september 2020) online en vertelt wat we verwachten van de deelnemers. Ze hebben tot eind november om een plan te bedenken en een ruwe schets in te sturen. Op basis van die inzendingen kiezen we drie groepen waarmee we het traject zullen doorlopen. Per groep wordt naar een goede mix gezocht, voor het vormen van een gemeenschap.” Sommigen hebben misschien al een geschikte tiny house, denken Jennifer en Kjeld. In dat geval kan het snel gaan. Kjeld: “Het is hoe dan ook belangrijk dat we een deadline stellen. Op het moment dat wij de vergunning afgeven, gaat de tien jaar in.” In het voorjaar van 2021 is de definitieve groep bewoners sowieso bekend. Daarna begint de bouw of plaatsing van de huisjes én – misschien nog wel belangrijker – de bouw van de gemeenschap. Kjeld: “Dit is niet iets voor de solitaire stedeling, dit project realiseer je volledig samen.”
Selectiecriteria: samen bouwen aan een tiny community
- Samenstelling en organisatie groep:
Het eerste criterium kijkt naar de opbouw van de groep, waarbij het groepsproces zelf wordt besproken. Hoe gaan ze het met elkaar organiseren? Wat kunnen ze betekenen voor de buurt? - Toekomstbeeld:
Hoe gaat de groep om met zelfvoorzienend leven? Wanneer is het experiment geslaagd? Zowel de type huisjes als de kavelinrichting wordt besproken, net als de gezamenlijke faciliteiten. - Kostenraming:
Hoe denken de bewoners het financieel te gaan dragen? Hoe gaan ze een stichting of wooncoöperatie oprichten? - Planning:
Hoe loopt het proces tot aan de plaatsing van de huisjes? Hoe verloopt het beheer ervan? Wat gebeurt er over 10 jaar, als het project ten einde komt?
Na de selectiefase blijven er drie groepen over, waarmee de gunningsfase wordt doorlopen. Hier wordt alles rondom ontwerp en zelfvoorzienend wonen en leven verder uitgediept. De groep met de meeste punten wint en krijgt de kavel toegewezen voor de komende tien jaar.
Ben je geïnteresseerd?
Lees alles wat je moet weten in het selectiedocument!
